احترام به علما

مرسوم است وقتی به عالمی می رسیم دست او را میبوسیم. در روایتی از امام رضا علیه السلام دیدم که فرموده اند دست کسی را نبوسید و اگر ببوسید مثل این است که برای او نماز خوانده اید!
حال وظیفه چیست؟ البته نیت احترام است ولی نص روایت هم میگوید نبوسید. لطفا راهنمایی بفرمایید. با تشکر
باسلام دوست احترام نسبت به هر كس به ويژه عالمان ديني، هم حكم عقل است و هم حكم شرع. روايات نيز در اين باره بسيار است. احترام کردن عالمان با تقوا منافي با کرامت انساني ندارد ،گرچه الزامي نيست .
وقتي اصل اوليه احترام عالم ديني را بپذيريم، ضرورتي ندارد كه شيوه و نوع احترام چگونه باشد .مي توان با دست بوسي و يا بلند شدن و يا با نوعي ديگر ابراز احترام کرد .
اگر در روايت از دست بوسي عالم سخني گفته نشود‌، نمي توان گفت نبايد اين كار انجام گيرد، يا گناه است، مگر اينكه بدعت ديني باشد ؛ زيرا نمي توان گفت هر چيزي را كه دين يا روايت نگفته‌، پس حتماً اشكال دارد.
البته برخي روايات در اين موضوع وارد شده كه شايد استناد برخي براي اين عمل قرار گرفته باشد، مانند روايتي از امام صادق(ع): "سر و دست كسي بوسيده نمي‏شود مگر رسول خدا(ص) و يا كسي كه از او رسول گرامي اسلام اراده شود"(1)
بر اين اساس شايد برخي به جهت اينكه عالمان فقهي، به پيامبر نسبت دارند، دست آنان را مي بوسند.
فقيهان شيعه و سني با توجه به اين روايات و با توجه به اين که بوسيدن دست پيامبر و امام و عالم عادل و پدر و مادر مؤمن و... نوعي احترام گذاري به آن ها است و در شرع هم نهي نشده ، بوسيدن دست و پاي پيامبر ، امام ، عالم ، حاکم عادل و پدر و مادر را جايز دانسته اند. البته برخي از عالمان اهل سنت مانند مالک روايات وارده را ضعيف دانسته ، حکم به کراهت داده ، ولي حکم به حرمت نداده ( يعني ايشان هم حرام نشمرده است).(2)
پي نوشت ها:
1. بحارالانوار، ج 73، ص 37، ح 35.
2 . روضه الطالبين، النووي،ج7،ص434 و438؛
رسالة إبن أبي زيد ، قيرواني ، ص 698؛
الدر المختار ، حصكفي ، ج 6 ، ص 701؛
القواعد والفوائد ، شهيد الأول ، ج 2 ، ص 328 .

ضمناگفتیم که بوسيدن دست و از اين قبيل احترامات الزامي نيست. اگر در موردي با دست بوسي يا احترام بيش از اندازه به شخصي احساس کنيم آن شخص دچار کبر و غرور مي شود، اگر بدانيم اين کار باعث مفسده اجتماعي مي شود ،مثلا بدانيم کم کم آن شخص ادعاهايي بکند، نبايد بيش از اندازه به او احترام بگذاريم .