استبداد و جمهوری اسلامی

استبداد جمهوری اسلامی

شبهه: جمهوری اسلامی استبدادی است؛ زیرا هر چند پدران ما به آن آری گفتند اما به نسل امروز اجازه برقراری رفراندوم در مورد اصل نظام داده نمی‌شود، خود امام هم گفته بودند: «پدران ما نه ولی ما بودند و نه وکیل ما بر فرض که آنها به حکومت شاه رأی داده باشند ما آن حکومت را نمی‌خواهیم».

پاسخ: 

اوّلا، استبداد در اصطلاح سیاسی به سلطه فرد یا گروهی در یک نظام و حکومت و تصرف در حقوق مردم، بدون لحاظ قانون و نظر زیردستان و بدون ترس از بازخواست گفته می‌شود و از آن جهت نزد عرف ناپسند است که پیامد آن رسیدن ضرر و آسیب به توده مردم به جهت اِعمال قدرت غیرمسئولانه و نامشروع یک فرد یا یک گروهِ محدود بر عموم است.^[1] با توجه به این معنا از استبداد، حکومت جمهوری اسلامی استبدادی نیست؛ زیرا در این حکومت معیار حقّ نه حرف مردم است و نه حاکم و با توجه به اینکه مالکیّت عالم از آن خالق آن است، تنها سخن و قانون خداوند متعال حکم فرماست.

ثانیا، حاکم یا ولی فقیه با توجه به شرایطی که در اصل پنجم قانون اساسی باید دارا باشد(عادل و با تقوى، آگاه به زمان، شجاع، مدیر و مدبّر)، حاکمیّت و اعمال قدرت او همانند حاکمیّت استبدادی، غیرمسئولانه و نامشروع نیست تا ضرر و آسیب به توده مردم باشد بلکه او موظّف به حرکت در چارچوب قوانین الهی است و اگر از این مسیر خارج شود از مقامش عزل می‌گردد.

اینکه امام خمینی (ره) ولایت و وکالت پدران را در حکومت شاه نمی‌پذیرند، از همین اصل سرچشمه می‌گیرد که حاکمیّت عالم از آن خداست نه مردم و لذا پدران ما بر فرض که به حکومت شاه رأی داده باشند، رأی آنان حجّت نیست؛ زیرا حجیت حکومت اسلامی به نصب الهی است نه رأی مردم، نتیجه اینکه حکومت جمهوری اسلامی با رأی مردم مشروعیت پیدا نکرد تا با رأی مردم کنار گذاشته شود بلکه مشروعیت آن به حکم الهی است و مردم وظیفه دارند به فرمان الهی گردن نهاده و در تحقق آن نقش ایفا کنند و همچنین وظیفه دارند از آن حمایت کنند نه اینکه آن را به حراج رفراندوم واگذار کرده و خود را در محضر پروردگار عالم پاسخگو و شرمنده نمایند.

[1] . ر.ک: ویکی فقه دانشنامه حوزوی، قابل دسترسی در: مفهوم استبداد- http://wikifeqh.ir.

تهیه کننده: سایت جوابگو، محسن مروتی